د معاصرو علومو زده کړه د ښځو د توانمندسازۍ په برخه کې

لنډیز 

د معاصرو علومو له لارې د ښځو توانمندسازي د هغوی مهارتونه، پوهه او اعتماد زیاتوي. د ساینس، ټکنالوژۍ، انجینرۍ او ریاضیاتو په برخو کې ګډون هغوی ته دا توان ورکوي چې د ټولنې په اقتصادي، ټولنیز او کلتوري پرمختګ کې فعاله برخه واخلي. د معاصرو علومو زده کړه نه یوازې د ښځو په شخصي پیاوړتیا کې مرسته کوي، بلکې د جنسي نابرابرۍ کمولو او د هغوی حقونو ته د وده ورکولو لاره هم هواروي. په پایله کې، معاصر علوم د ښځو د هراړخیز پرمختګ لپاره حیاتي رول لوبوي. 

کلیدي کلمې: معاصر علوم، د ښځو توانمندسازي، د معاصرو علومو اهمیت او اړتیا 

سریزه 

د معاصرو علومو زده کړه د ټولنو د بدلون لپاره یوه پیاوړې وسیله ګڼل کېږي. د دې زده کړې اهمیت نه یوازې په اقتصادي او مالي پایلو کې دی، بلکې د ټولنې په بنسټیز بدلون او دوامداره پرمختګ کې هم رغنده رول لري. 

دا مقاله د دیني، اقتصادي، ټولنیز، کلتوري او فلسفي نظریاتو په رڼا کې د معاصرو علومو له لارې د ښځو د توانمندسازۍ څرنګوالی څېړي. همدارنګه، د معاصرو علومو زده کړه د نننۍ نړۍ په اقتصادي، ټولنیز او کلتوري پرمختګ کې د یوه مهم وسیلې په توګه تحلیلوي. 

معاصر علوم ټکنالوژي، زده کړه، روغتیا او نوښتونه رانغاړي او په دې توګه د ښځو د توانمندۍ په برخه کې حیاتي رول لوبوي. 

مفاهیمو تعریفونه 

معاصر علوم: هغه علوم او پوهې ته اشاره کوي چې په اوسني وخت کې شتون لري، په ځانګړي ډول د STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) برخې د معاصرو زده کړو مهم عناصر دي. 

د ښځو توانمندسازي: دا مفهوم د هغوی د منابعو، زده کړو او مساوي حقونو د لاسرسي ډېرولو ته اشاره کوي، چې د هغوی د پرېکړو کولو وړتیا او په ټولنیزو برخو کې د فعال ګډون سبب ګرځي. 

په معاصرو علومو کې د ښځو د زده کړې فرصتونه او ننګونې 

معاصره زده کړه ښځو ته دا وړتیا ورکوي چې په کاري ځواک کې برخه واخلي، اقتصادي خپلواکي ترلاسه کړي، او په خپل ژوند کې په شعوري ډول پرېکړې وکړي. دوی کولی شي طب، انجینري او کارآفرینۍ ته داخل شي او د خپلې کورنۍ او هېواد اقتصاد ته د پام وړ مرسته وکړي. 

یو له سترو ننګونو څخه د ښځو لپاره په کاري بازار کې د اړینو مسلکي مهارتونو نشتوالی دی. معاصر علوم د نوو مهارتونو په وړاندې کولو سره ښځو ته دا توان ورکوي چې په بېلابېلو برخو لکه معلوماتي ټکنالوژۍ، طبي علومو، انجینرۍ او سوداګرۍ کې فعالیت وکړي. 

تحصیلکړې ښځې د روغتیا او ټکنالوژۍ په څانګو کې فکري تنوع او مهارتونه رامنځته کوي، چې دا د ټولنې لپاره ګټور دي. کله چې ښځې زده کړې ترلاسه کوي، نو د امکان ډېر احتمال وي چې په مدني فعالیتونو کې ګډون وکړي، د خپلو کورنیو ښهوالی ته وده ورکړي او راتلونکو نسلونو ته د پوهې او مهارتونو ملاتړ برابر کړي. 

په معاصرو علومو کې د ښځو زده کړې لپاره ارزښتناک دلایل 

د ښځو د توانمندسازۍ لپاره د معاصرو علومو زده کړه د دیني، کلتوري، علمي او فلسفي نظریاتو له مخې مهمه ګڼل کېږي. ګڼ شمېر کلتورونه، دینونه، علما او فیلسوفان د زده کړې پر اهمیت ټینګار کوي او زده کړه د فردي او ټولنیز پرمختګ لپاره یوه اساسي وسیله ګڼي. 

دیني دلایل 

ډېر دینونه لکه اسلام، مسیحیت او یهودیت د ښځو او نارینهوو د زده کړو اهمیت ته په جدي ډول اشاره کوي. په دې دینونو کې زده کړه د روحاني او ټولنیز پرمختګ یوه وسیله ګڼل شوې ده. 

د علماوو او فیلسوفانو نظریات 

په تاریخ کې ګڼ شمېر فیلسوفانو او علماوو د ښځو د زده کړو پر اهمیت ټینګار کړی او هغه یې د ښځو د توانمندسازۍ او ټولنیز مساوات د رامنځته کولو یوه وسیله ګڼلې ده. 

فلسفه پوهان او د ښځو زده کړو اهمیت 

افلاطون: افلاطون، د لرغوني یونان فیلسوف، باور درلود چې ښځې او نارینه باید ورته زده کړې ترلاسه کړي ترڅو په ټولنه کې مؤثر رولونه ولوبوي. هغه باور کاوه چې که ښځو ته د زده کړې فرصت ورکړل شي، دوی کولی شي په رهبرۍ او مدیریت کې د نارینهوو په څېر اغېزمنې وي. 

جان سټوارټ مېل: دا انګلیسي فیلسوف په خپل کتاب "زنانگی و آزادی" کې استدلال کوي چې د ښځو زده کړې د جنسیتي برابرۍ او د ټولنې پرمختګ ته وده ورکوي. هغه دا هم ویلي چې د ښځو توانمندسازي د زده کړې له لارې نه یوازې د ښځو لپاره، بلکې د ټولنې لپاره هم ګټوره ده. 

فاطمه مرنیسي: فاطمه مرنیسي، د مراکش ټولنپوه او فیلسوفه، د مسلمان ښځو په توانمندسازۍ کې د زده کړې پر ارزښت ټینګار کړی. هغې باور درلود چې معاصر علوم کولی شي ښځې له ټولنیزو او کلتوري محدودیتونو څخه خلاصې کړي او هغوی ته په سیاست او اقتصاد کې د اغېزناکې ونډې فرصت ورکړي. 

ساینسي دلایل 

له علمي پلوه څېړنو ښودلې چې د معاصرو علومو زده کړه د ښځو په ځانباورۍ او خپلواکۍ کې مهم رول لوبوي. زده کړه ښځو ته دا فرصت ورکوي چې نوي مهارتونه زده کړي، په ښه دندو کې کار وکړي او اقتصادي خپلواکي ترلاسه کړي. 

د ملګرو ملتونو څېړنې: د ملګرو ملتونو او یونسکو راپورونه ښيي چې د ښځو زده کړې د دوامداره پرمختګ یو اساسي عامل دی. دا زده کړې د روغتیا په ښهوالي، د فقر په کمولو او د اقتصادي منابعو په لاسرسي کې مرسته کوي. 

ټولنیز او اقتصادي دلایل 

د معاصرو علومو زده کړې ښځو ته ټولنیز او اقتصادي پرمختګونه برابروي. په ډېرو ټولنو کې زده کړې د ښځو اقتصادي وضعیت ښه کړی او هغوی ته یې د ژوند په بیلابیلو برخو کې نوي فرصتونه برابر کړي دي. 

دندې او اقتصاد: د معاصرو علومو زده کړې، په ځانګړي ډول په معلوماتي ټکنالوژۍ او انجینرۍ کې، ښځو ته په بېلابېلو صنعتونو کې د کار کولو فرصت ورکړی دی. دا نه یوازې د ښځو اقتصادي وضعیت ښه کوي، بلکې د ټولنې په اقتصادي پرمختګ کې هم مرسته کوي. 

په ټولنیزو پرمختګونو کې د ښځو ونډه: هغه ښځې چې زده کړو ته لاسرسی لري، په ټولنیزو او مدني فعالیتونو کې زیات ګډون کوي. دوی کولی شي د سیمې مشران، سیاستوال یا ټولنیز فعالان شي او د خپل هېواد په پرمختګ کې مهم رول ولوبوي. 

د قرآن کریم آیتونه او علم 

په قرآن کریم کې علم د لویو الهي نعمتونو څخه ګڼل شوی دی. په سورة مجادله کې الله (ج) فرمایي: 

"يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ" 

(الله به هغه کسان چې ایمان یې راوړی او پوهه یې ترلاسه کړې ده، په لوړو درجو کې پورته کړي.) 

دا آیت د علم معنوي او ټولنیز اهمیت څرګندوي، چې په ښځو هم تطبیق کېږي. 

د مسلمان ښځو ونډه په علمي تاریخ کې 

د اسلامي تاریخ شواهد ښيي چې مسلمان ښځې تل په زده کړو او علمي پرمختګ کې فعاله ونډه لرلې ده. ډېرې مسلمانې ښځې، لکه عایشه بنت ابوبکر چې د پېغمبر اسلام (ص) مېرمن وه، د فقهې او علم په برخه کې مشهوره وې او نورو ته یې زده کړه ورکوله. دا بېلګې څرګندوي چې اسلام تل ښځې د زده کړو ترلاسه کولو ته هڅولې دي. 

معاصر علوم او د شریعت مقاصد 

اسلام د شریعت لویو مقاصدو ته (لکه د دین، عقل، ژوند، نسل او مال ساتنه) لومړیتوب ورکوي. معاصر علوم، لکه طبی علوم، انجینري او معلوماتي ټکنالوژي، د دې موخو په تحقق کې مرسته کوي. د دې زده کړو له لارې ښځې کولی شي د خپلې، خپلې کورنۍ او ټولنې روغتیا وساتي او د اسلامي ټولنې په پرمختګ کې رغنده رول ولوبوي. 

د معاصرو علومو زده کړې اغېز په ځانباورۍ او خپلواکۍ 

د معاصرو علومو زده کړه ښځو ته د داسې ټولنو په جوړولو کې مرسته کوي چې عادلانه، خلاقه او دوامداره وي، او د نړیوالو پیچلو ستونزو په حل کې هم مهم رول لري. 

مالي مدیریت او کارآفریني 

د مالي مدیریت او کارآفرینۍ اړوند زده کړې ښځو ته دا فرصت ورکوي چې په بېلابېلو برخو کې بریالۍ سوداګرۍ پیل کړي. هغه ښځې چې د مالي مدیریت او حسابدارۍ په برخو کې یې زده کړې کړي، په بریالیتوب سره خپل کاروبارونه پرمخ وړي او دوامداره ګټه ترلاسه کوي. دغه زده کړې هغوی ته دا توان ورکوي چې په کورنیو او ټولنو کې د پرېکړو مهمې سرچینې شي. 

اقتصاد او سوداګرۍ نه یوازې ښځو ته نوې کاري موقعې برابروي، بلکې هغوی ته د اقتصادي مشرانو په توګه د پېژندل کېدو زمینه هم برابروي. د دې مهارتونو له لارې ښځې کولی شي د هېواد په اقتصادي پرمختګ کې ونډه واخلي او په ټولنه کې د بدلون عامل وګرځي. 

د معاصرو علومو زده کړه او د ښځو روغتیایي او ټولنیز وضعیت 

د طبی زده کړو له لارې ښځې کولی شي د روغتیایي مسلکي خدماتو برخه شي او په روغتونونو او صحي مرکزونو کې د خلکو درملنه وکړي. دغه زده کړې نه یوازې هغوی ته د عاید او مالي خپلواکۍ فرصت برابروي، بلکې هغوی ته د ټولنیزو او انساني رهبرانو په توګه د پېژندل کېدو امکان هم ورکوي. 

د طبی زده کړو ارزښت 

طبی زده کړې یوازې په مسلکي او مالي ګټو نه محدودېږي. دا زده کړې ښځو ته فرصت ورکوي چې د نورو خلکو ژوند وژغوري او د ژوند کیفیت ښه کړي. ښځې د طبی خدماتو له لارې د عامې روغتیا د ښه کولو لپاره ډېر مهم رول لوبوي. 

باروري او جنسي روغتیا 

په اسلام کې د باروري او جنسي روغتیا ارزښت په رسمیت پېژندل شوی دی. ښځې د معاصرو زده کړو له لارې په دې برخو کې ګټور معلومات ترلاسه کوي، چې د دوی او د دوی د کورنیو روغتیایي وضعیت ښه کوي. 

د معاصرو علومو زده کړې اغېز په سیاسي او ټولنیزو پرېکړو کې 

د معاصرو زده کړو له لارې ښځې نه یوازې مسلکي او اقتصادي پرمختګ ته رسېږي، بلکې دوی ته د انساني ارزښتونو او ځانباورۍ درک هم ورکوي. علم، ټکنالوژي، انجینري، اقتصاد، سوداګري او طب ښځو ته نه یوازې نوي کاري فرصتونه برابروي، بلکې د دوی شخصیت او هویت ته هم وده ورکوي. 

ښځې کولی شي په سیاسي او ټولنیزو پرېکړو کې فعاله ونډه واخلي، د نورو ښځو استازولي وکړي او د خپلو حقونو لپاره مبارزه وکړي. 

د مسلکي زده کړو رول په خپلواکۍ او اقتصادي پرمختګ کې 

مسلکي زده کړې، په ځانګړي ډول د کمپیوټر او کارآفرینۍ په برخو کې، ښځو ته هغه مهارتونه ورکړي چې دوی پرې ځانبسیا شي او له فقر څخه خلاصون ومومي. دغه مهارتونه د ښځو لپاره د اقتصادي خپلواکۍ او پرمختګ لاره هواروي. 

د معاصرو علومو زده کړې او د جنسیتي نابرابرۍ کمول 

زده کړه او د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي کمول: څېړنو ښودلې چې د ښځو د زده کړو کچه لوړېدل کولی شي د کورني تاوتریخوالي او جنسي تبعیض کمولو کې مرسته وکړي. تحصیلکړې ښځې په اسانۍ سره د خپلو حقونو دفاع کولی شي او په کورني او ټولنیزو پرېکړو کې فعاله ونډه واخلي. 

جنسیتي برابري: ښځې د معاصرو علومو او نوو ټکنالوژیو له زده کړې سره په علمي، مسلکي او ټولنیزو ډګرونو کې برابري ترلاسه کولی شي. د ښځو موجودیت په څېړنو او نوښتونو کې جنسیتي توازن پیاوړی کوي. 

زده کړه د ښځو لپاره یوازې د فردي پرمختګ وسیله نه ده؛ بلکې د امید او ظلم پر وړاندې د مقاومت یوه وسیله هم ده. 

د ښځو توانمندسازي د نوو ټکنالوژیو او ډیجیټل زده کړو له لارې 

ټکنالوژي او ډیجیټل کارآفریني 

انټرنیټ او نوې ټکنالوژۍ د ډیجیټل کارآفرینۍ لپاره زمینه برابره کړې ده. ښځې کولای شي له دې لارې آنلاین سوداګرۍ پیل کړي او نړیوالو بازارونو ته لاسرسی ومومي. 

د علم او ټکنالوژۍ زده کړې ښځو ته د معلوماتي ټکنالوژۍ، د معلوماتو تحلیل او ډیجیټل نوښت په برخو کې نوي کاري فرصتونه برابروي. انټرنیټ او اړوند ټکنالوژي ښځو ته دا توان ورکړی چې له آنلاین پلاتفورمونو او ډیجیټل کارآفرینۍ څخه ګټه واخلي او نړیوالو بازارونو ته لاره ومومي. بېلګې ښيي چې ښځې د بریالۍ بریښنايي سوداګرۍ له لارې، چې د ای کامرس پلاتفورمونو له لارې پیل شوې، د ټکنالوژۍ زده کړې په وسیله توانمنده شوې دي. 

څنګه معاصر علوم د ښځو په خلاقیت او نوښت کې وده کوي 

ښځې د خپلو ځانګړو او بېلابېلو نظرونو له لارې کولی شي په علمي او ټکنالوژیکي ډګرونو کې خلاقیت او نوښت ته وده ورکړي او د علمي پرمختګ لپاره نوي لیدلوري وړاندې کړي. بېشکه چې ښځې ډېرې خلاقې دي، د مسایلو په ژورو اړخونو کې دقیقې دي، او کولی شي د خلکو او هېواد لپاره ډېر نوښتونه رامنځته کړي. 

پایله 

د معاصرو علومو زده کړې د ښځو توانمندسازۍ او د هغوی د مقام لوړولو لپاره، د کلتوري، دیني، فلسفي، علمي او ټولنیزو اړخونو له پلوه، یوه مؤثره وسیله ده. د تاریخ، فلسفي افکارو، دیني عالمانو او علمي څېړنو پایلې ښيي چې زده کړه کولی شي ښځې د خپلواکۍ، برابرۍ او فعاله ټولنیز ګډون پر لور بوځي. 

د اسلامي شریعت له نظره، د علم زده کړه نه یوازې د ښځو لپاره روا ده، بلکې په ټینګه سپارښتنه شوې هم ده. معاصر علوم د ښځو د توانمندسازۍ لپاره یوه مؤثره وسیله ده چې د اسلامي اصولو او ارزښتونو سره بشپړ توافق لري. ښځې د معاصرو علومو له لارې خپل شرعي حقونه ترلاسه کولی شي، په ټولنه کې برخه واخلي، خپل روغتیا وساتي او د حلال عاید په لور حرکت وکړي. له همدې امله، د معاصرو علومو زده کړه د ښځو د پرمختګ لپاره نه یوازې اړینه ده، بلکې د اسلامي ارزښتونو لخوا هم ملاتړ شوې ده. 

د دې زده کړو اهمیت یوازې په مالي او مسلکي لاسته راوړنو کې نه دی، بلکې په علمي او فني محتوا کې نغښتی دی، چې ښځو ته د نوښت، خلاقیت او د مسایلو تحلیل لپاره زمینه برابروي. 

ښځو د ټولو ستونزو سره سره درک کړې ده چې زده کړه د دوی تر ټولو پیاوړې وسله ده چې د برابرۍ او پرمختګ لپاره ترې ګټه پورته کړي. همدا لامل دی چې د ټولو ننګونو سربېره، معاصره زده کړه د ښځو د توانمندسازۍ لپاره تر ټولو مهمه وسیله ده، هم نن او هم په راتلونکي کې. 

مأخذونه 

1. ایگنوتوفسکی، راشل (۲۰۱۶). زنان در علم: ۵۰ پیشگام بیباک که جهان را تغییر دادند. برکلی: تن اسپید. 

2. استرومکویست، نلی پی (۲۰۱۴). قدرت آموزش: آموزش برای همه، توسعه، جهانیشدن و یونسکو. هلند: اسپرینگر. 

3. دیر، کارمن دایانا، و لئون، ماگدالنا (۲۰۰۱). توانمندسازی زنان: حقوق زمین و مالکیت در آمریکای لاتین. پیتسبورگ: انتشارات دانشگاه پیتسبورگ. 

4. کریادو پرز، کارولین (۲۰۱۹). زنان نادیده: افشای تعصب دادهها در دنیایی طراحی شده برای مردان. تهران: نشر برج. 

5. کریستوف، نیکلاس دی، و وودان، شریل (۲۰۰۹). نیمی از آسمان: تبدیل ظلم به فرصت برای زنان در سراسر جهان. تهران: آشیان. 

6. لاوتون-اسمیت، هلن، و اتزکویتز، هنری (۲۰۲۰). جنسیت، علم و نوآوری: دیدگاههای جدید. بریتانیا: ادوارد الگار. 

7. مامسن، جنت (۱۹۹۱). زنان و توسعه در جهان سوم. لندن: راتلج. 

8. ریچموند، مارشا ال، و بنسون، کیث آر (۲۰۰۱). زنان و علم: تأثیر اجتماعی و تعامل. نیوجرسی: دانشگاه راتگرز. 

9. اسمیت، جیمز (۲۰۰۹). علم و تکنالوژی برای توسعه. لندن: زد. 

10. وستوور، تارا (۲۰۱۸). تحصیلکرده: یک خاطرهنویسی. تهران: نشر نوین.